Jumat, 21 Juni 2013

PRASASTI BILULUK II TAHUN 1391

  1. Hiku wruhane si parajuru ning asambewara samadaya yen andikanira tala-

         Hiku-itu
         Wruhane-ketahuilah
         juru, pimpinan, kepala yang mengepalai-mempimpin
         asembewara, para pedagang semuanya
         yen, bahwa, andikanira-pangandika, ngendika, dhawuh, titah

         Itu pemberitahuan para juru yang mengepalai segala
        Pembeli-penjual, adapun  titah
     
         this must be known by the common chiefs of the tradepeople altogether, that
        Our Word confriming the Word of

  1. mpakanira paduka bhatara cri paramecwara sira sang mokta ring wisnubhuwana, dene kaluluputane si parawangca ring-

 talampakanira-telapak (kaki/tangan)-delamak(an) (di bawah kaki)
paduka, paduka- duli tuanku
bhatara- (1)yang telah menjadi dewa, (2) kepala daerah suatu nagara.
Cri paramecwara- parama-icwara, dewa yang pertama/utama (raden wijaya/wijaya rajasa, pendharmaan di candi surowono)
Sira- beliau, mokta-muksa, mi’raj, kondur maring kadewatan / kahyangan dewa wishnu,
dene-adapun, kaluputane, kesalahan
parawangca-keluarga raja (Majapahit) di


               di bawah telapak kaki paduka bhatara sri parameswara yang moksa di
               surga dewa wisnu, adapun kesalahan  para wangsa di-
              
               His Grace the Magnificent Lord the Illusttrious Parameshwara, He the
                honoured Released in the Wisnu’s Abode, concerning the exemption of the
               Families of
              
  1. biluluk, asambewara sarwwa papat, hadagang, hamahat, hajagal, hamalanten, hamdel, hamuter, hanglaksa, hanga-

biluluk mengusahakan  serba empat ;
berdagang (bakulan),
membuat arak-deres,

hajagal-memotong hewan,
hamalanten-mencuci,
hamdel-mewrna (biru-dg. Indigo, tom)
hamuter- membuat (sebangsa mie, bihun ¿)
hanglaksa-mencuci dengan sebangsa biji jarak àklerek ¿
hangapu-membakar kapur

biluluk,  dibolehkan ke empat (usaha) ; berdagang, membuat minyak dari biji jarak, memotong hewan, membuat mie, mewarna, memutar, dan membakar-           
             
               biluluk, tradespeople, four in all; merchants, tappers of sugar palms (penderas
               gula kelapa), butchers, bleachers of textiles, dyers with indigo, millers of oil
                mills (penggilingan minyak biji), vermicelli makers, lime-burners,         

  1. pu, mangkana manih kang atunggu kasiman, asambewara, sarwwa  tunggal, hiku ta luputa ring arik purih saprakara, padadah, pawiwaha,
               patatar, pasadran, byangkatan, palalandep, palalajer, pararajeg, pabata,
             pabale, parahab, pasusuk, parawuhan,

kapur, para pedagang, selanjutnya yang  menunggu sima=atunggu kasiman,
         menjalankan serba satu ,
        luputa=mereka dibebaskan (luput),
         arik purik=segala bea cukai, yaitu padadah=pijat,
         pawiwaha=perkawinan,
   patatar, (pembuat tataran pohon kelapa ?)
pasadran=nyadranan (menyelenggarakan selamatan untuk memperingati hari kematian seseorang),
   byangkatan=bea angkutan,
   palalandep=pembuat asah,
   palalajer=pembuat sendi’/pagar,
   parabata=pembuat bata,
pabale=pembuat bale,
parahab=pembuat atap
pembuat tanda watas,
pasusuk=pembuat  susuk,
parawuhan=kedatangan (tamu dari luar desa)    
(penjemputan),  

               and too of the residents at Kasiman, tradespeople, one (family) in all, these now
               shall be exept from arik purih taxes and all dues of that kind : padadah
               (formassaging on occasion of a birth), pawiwaha (on occasion of a wedding).
               patatar (for the ladder-of the pyre), pasadran (for the posthumous ceremonies
                for the dead), byangkatan (for transports), palalandep (for sharp implements),
                palalajer (for poles),pararajeg (for hedges),pabata (for bricks), pabale (for
                pavilions),parahab ( for roofing material), pasusuk (for pegs), parawuhan (for
                guest of high rank).
  
  1. luputing titiban, sahang, cabe, kumukus, kapulaga, wsi, kawali, wsi, pinggan, pangjalin, kapas, makanguni tahil padaging luputa, ndan ta knaha ring pa-

               dibebaskan dari cukai penitipan,
              sahang,
              cabe,
              menanak, kapulaga-tumbuh-tumbuhan, ,
               periuk, besi, pinggan (cawan tempat makanan) ,rotan, kapas, apalagi      mereka juga dibebaskan
membayar (tahil), padaging=mengusahakan daging. Dan mereka juga tidak kena
              
               exempt from titiban (compulsory buying), of pepper, cpsicum, cubeb
                cardamom, iron, iron pans, dishes, rattan, cotton, and also from the tahil (due)
                padugi (the caming up), they shall be exempt. But then they shall be liable to


  1. mihos, maler, anuta rehe kang sajiwa-jiwa(setiap orang yang dibawahi), lima ngatus ing wong tunggal, makadon(dg 7an) anahosi(memberi sajian), parajuru(para petugas kerajaan) hanagi kapepek (secara lengkap) irehane mareke ringong(kepadaku), lawan dene

mihos, maler=dibatasi , kena setiap orang lima ratus ,dengan maksud supaya
memberi sajian para petugas kerajaan, kebebasan menyediakan santapan bagi pegawai-pegawai raja yang berkeliling dan  berkumpul.

Pamihos (capitation tax), with a limit, making allowance for their conditions man by man, of five hundred each, (Thi) rescript is issued)with this end in view; in case there might be common chiefs who press for full payment, in that case they (the Biluluk families) enter into Our Presence. Further concerning


  1. jajahane, sasangkulane,  kaponakane, kang amahat ing biluluk irehane luputeng tahil jajalukan sangu pangisi kangdi, kang rajamudra yen uwus kawaca

jajahane- semua, dijajah, jelajah, di enjah-enjah
sasakulane-0>sangkul, disangkul (di bawa, ditunjang seluruh keluarga),
amahatàmembuat arak
tahilàtail- mata uang,
luputàtidak kena, bebas,
sanguàsaangu, bekal
kangdiàkantung

               semuanya disebabkan karena rakyat di biluluk sangatlah ku sayangi,
beserta para pemuda, seluruh keluarga mereka, kemenakan, prp dan laki-laki, yang di biluluk membuat arak. Mereka dibebaskan  dari meluluskan permintaan pelawat-pelawat yang meminta sangu , mengisi kantung mereka, piagam raja ini dibubuhi cap setelah dibaca,

               the man servants, the bondmen, the nephews of the sugar-palm tappers of
                biluluk, for that matter they shall be exempt from the tahil (due) asked for
                provision on the way and for stuffing the sack. This Royal Seal on being read

  1. kagugonana dene parawangsa ring biluluk, tithi, ka, 2, i caka 1313.

Supaya ditaati oleh keluargaku di biluluk, tertanggal hari kaliwon, bulan 2 tahun saka 1313.
              
   shall be kept by the families of biluluk, dated in the 2nd month, shaka-year,
  1313.



PRASASTI BILULUK III (1395) (TGL. 21 NOVEMBER 2010)

1.    Hiku wruhane kang anampak tahil ing anananda, hananandu, hatuku latek, sakalwiran ing anampak

Anampak.>< anampik àmau = mengambil
Tahil= pajak. ananda à andhaà tukng buat tangga
Ananduà anduàdiangkat à ditandu
Latekà endhut=lumpur,
Sakalwiran à sakalirà sekalian
Yang mengambil (tahil)
        
        
         Ini pemberitahauan kepada yang memungut pajak tahil bagi tukang
   anda, orang yang mendukung anda, yang membeli latek, dan 
   bermacam-macam pemungut pajak yang lain

this must be known by persons who take the metayers tahil (due), buying saliferous matter, anybody who takes it, that this is

2.    yeng andikaningong, dene si para wangsa ing biluluk, ring tanggulunan, irehane luputa ring tahil ing anananda,

i reh ane à rehàperintah, pangreh praja, recht à beld, hukum.
Luputà salahà tidak kena

               bahwa peritahku, oleh karenanya para wangsa dibiluluk, di tanggulunan,
               dibebaskan dari beban tahil untuk tukang anda

My Word, concerning the families of biluluk and tanggulunan,in that case they shall be exempt from the metayers tahil

3.    hananandu, hatuku latek, luputa, makadona po hana hanagiha tahil ing ananda hanandu hatuku

luputaà tidak kena,
makadonà mangka dene,

                in the buying of saliferous matter, they be exempt. (This rescript is
                issued). With this end in view;in case there might be yet persons who
                press their claim for the metayers tahil in the buying
              
4.    latek, ing parawangsa ing biluluk, ring tanggulunan, irehane mareka iringong, aja, den sidigawe,

marekàngadepaàmenghadap sayaàingongà ingsun,ajaà seandainya
sidigaweàsalah gaweàngrecoki, usil

         of saliferous matter from the families of biluluk and tanggulunan, in that case
          they (the families) should enter into my presence.Do not worry.

5.    si parawangsa ring biluluk, ring tanggulunan, kang rajamudra yen uwus kawaca, kagugonana dene si pa-

           

the families of biluluk and tanggulunan. This royal seal on being read, shall be   kept by the families

6.    ra wangsa ring biluluk, tithi, masa jyastha , i caka, 1317.

               of biluluk. dated in the month Jyaista (may-june) in the shaka-year 1317.


PRASASTI  BILULUK  IV (29 Nov. 2010)

(2r)
1.    talampakanira bhatara rajanatha, talampakanira bhatara anantadewi, talampakania bhatara nari

               bhataraà bhreà kepala negara daerah/kecilàbhumi=pusatàistana


2.    dewi, talampakanira bhatara paramecwara, makanama talampakanira raden kuda,


3.    talampakanira bhatara narapati, makanama talampakanira raden mano talampakanira rade-


4.    n iso, talampakanira haji saratanganugrahani wnang swatantra tan katamana dening winawa sang manakatrini, pangkur, tawan, tirip, mwang pinghai wahuta saprakara ning mangilala drwya haji ring dangu, micra-para-

pinghaiàputih
pinghaiàpatih (jabatan) = keagamaan
wahutaàjabatan
ring dangu – selama-lamanya.

SEBELAH
 (2)
1.    micra, wulu-wulu, prakara, pangurang, kring, padem, manimpaki paranakan, limus galuh, mangrinci, manguryya

micra-misra = lintah darat,
go. dalam masy, ulu-ulu ?
prakara= jenis, perkoro
pangurang = pendeta minta-minta, darwisj
kring = mandul
padem = tuna kisma
manimpaki = golongan
peranakan =  peranakan ( asing + indonesia)
limus galuh =  penghalus, pengupam batu permata
mangrinci = tukang kidung ?
manguri = (pegawai istana)


2.    ngilala, parang, sungka dur(g)a, pangaruhan, taji, watu tajem, sukun, halu warak, rakasang, ramanang, pini-

               ilala –manguryyangilal, tukang ngarang di istana)
               parang = batu laut, karang, golongan orangàparangmuka=penjahat
               bgmn/maka
               sungka (gol. dlm masyarakat)
               dur(g)a = raksasa, dukun  wanita (segolongan orang)
               pangaruhan = nama jabatan
               taji = nama golongan (tukang potong, taji ayam ?)
               watu tajem = pengasah
               sukun = sukun, buahàpengambil buah sukun,  nama jabatan
               halu, pahlawan, jabatan, antan, gada godam-palu besar ?
               , halu warak, pawang badak?
               rakasang = lapisan alam masyarakat (klp. dewasa, raka) = sinoman ?
               ramanang = golongan pejabat àrama = bapak, tua-tua= ngurusi orang tua-tua = rama ?

3.    nglai, katanggaran, tapahaji, erhaji malandang, Ica, lebleb, pakalangkang-pakalingking, kutak, tangkil,

               pininglai = pemain gamelan (Jw. panjak), nama jabatan
               katanggaran =  tukang masak, Jw. pracik ?
               tapahaji = tapa haji=penjagaa petapaan yang disediakaan oleh raja
               erhaji = air haji, tukang ambil air untuk raja
               malandang= mal, salah, andang/andeng, jalanàsalah jalan, kesasar
               ica= gelanggang ayam
               lebleb, penjaga lumbung padi & pembantunya
               pakalangkang-pakalingking = besar dan kecil
               kutak = ?
               tangkil = pelayan raja

4.    trpan, salyut, watu walang, pamanikan, paniga, sikpan, rumban, wilang thani, wiji kawah, tingkes,

trpan = tukang nyuling
salyut = gol. dalam masyarakat
watu walang = watu walang = penggundul batu, penghalus batu
pamanikan = penjual permata
paniga = tukang patri
sikpan = pembuat hulu pedang
rumban =penatah permata
wilang thani=pengukur tanah
wiji kawah=tukang tembikar, pengecor ?
tingkes awi = pnjalin bambu

5.    awi, tuha dagang, tuha nambi, tuha judi, tuha nunjeman, juru gosali, juru jalir, mangrumbai, manggunjai,

awi =
tuha dagang =  saudagar,
tuha nambi = tukang tancap, tambi = tancap, juru obat ?
tuha judi = tukang judi
nunjeman = tukang ?
juru gosali = pemimpin pande, pandai besi
juru jalir = mantri psk, tukang ukir àukir anak ?
mangrumbai, rumbai, rumbe
manggunjai = gunya, salih, cendikiawan ?


 (4).
1.    du kasirat, amijilaken wuryya ning kikir, mamuk, mamungpang, ludan, tutan,angcapratyangca, danda

               du kasirat, denda peludahan
               amijilaken, mengeluarkan, mengancamkanàmenyoncongkan
               wuryya ning kikir= pedang
               mamuk-ma amuk, mengamuk
               mamungpang, menghina
               ludan, dendam kesumat
               tutan, merebut merampas
               angcapratyangca, menyiksa

2.    kudanda mandi haladi, kewala ikang wangceng biluluk, tanggulunan, papadang, atah,pramaneriya sasukha

               danda kudanda mandi haladi, mencaci maki dll.
               kewala, hanyalah
               keluarga biluluk dan tanggulunan, dan papadang (padangan ?)
               atah, hanyalah
               pramaneriyaàpramana iriya, punya hak
              

3.    duhkhanya kabeh, nguniweh tang kneng arik purih saprakara, lakwala kwan anado haparek, putajena-

sasukhadukhanya, dengan segala suka duka,
nguniwweh, serta tidak kena pajak apapun
lakwalakwanàlaku lakuan, pergi angado (h), jauk,
haparek, dekat


4.    n ngong admit, turun turun sagem sarakut, patung patung sakeng parasamya, pinta pinta sakupang satak,-


5.    nguni-nguni yang lwiha sakerika, tan pegawekna purih denikang kalapatih wahuta rama, apan wangca



SEBELAH ;

(4)

  1. swatantra ikang biluluk, tanggulunan, papadang, muwah madrwyan sambewara, adagang, ajagal, a-


  1. malanten, amuter, amahat, sakwehanya, wnang anangapana maing, ungsiren maling tles, ungsire


  1. ning stri sahadosa, sasangkanya, hulun minggat kuneng wnang amangana rajamangca, taluwah, wdus gunting, karung puli-

  1. h, asu juged, prut muwah luputeng rarapon, wrdo, anggargining sanda, muwah madrwya pandai


  1. wsi, pandai mas, pandai dang, pandai gangca, pandai sisngen, pandai dadap, sakwehnya kuneng ya-

(5r)
  1. n awarangawarang, aguntingana, banuni wkanya, amaguta pajenfpancawarnna pinagut, acuinga larryala,

  1. ryyan tanpa kangsya, agilanggilanga hampyalgading, praswatang, pra anggi, pras bunter, pras siddhayuga wr-


  1. kti wali, santi kukuwaka, pahawwanawwan, pasilih, galuh, tuwuh tuwuhan, ciwa patra, anganggwa salwir ning wali


  1. makadi nagapuspa, nawagraha, ajenwakkanaka, askara tunjung siniwak, mawida naga-


  1. raci, aringringa bananten, angulesana saka, sole-sanya muwah pasilihen ing kali, atapakana sira ing mahisa a-

(5)
  1. nungsang salu, wnangaguntinga ring bale, angigela kuneng, wnang angalapado, awaranga tatannga,-


  1. awaranga reparepan lawang, anggantyanana karang hulun, Kuneg yang hana mungkimungkilamedekngrubuhakna ikang wangceng


  1. biluluk, tanggulunan, papada


  1. gumawayaken papakarmma, salwir ning mahapataka kabhuttya denyaringi hatraparatra, om indah ta kita kamuhy-


  1. ng aricandana agasti maharsi purwwaa daksina paccimottaramaddhyaorddadhah, rawi caci ksiti, jalo pawana hutasa –

(6r)
  1. na, yajamanakaca, dharmma horatra sandhya dwaya, yakca raksasa picara preta sura garuda gandharwwa, graha kinna


  1. ra mahoraga catwari lokapala, yama, baruna,kuwaira, basawa, mwang putradewata, panca kucika, nandicwa-


  1. ra mahakala, sadwinayaka durggadewi caturacra antasuredra, anakta hyang kalamrtyu bhuta gana, sahana


  1. nta rumaksang sakala bhumimandala, kita umilu manarira ring sarwwabhuta, sakala saksi bhuta tumon angadoh aparek


  1. ring rahineng kulem, ak rengo ikeng samaya sapatha sumpah pamangmang mami ri kita kamu hyang kabeh, ya watikang wwang dura

(6)
  1. cara, ngulahulah ikeng wangcng biluluk, tanggulunan, papadang, yadyan brahmana, ksatriya, waicya, cudra, wiku


  1. ri grhasthawana prastabhiksaka, asing awakanya, tasmut kabwat karmmaknanya, patyananta ya denta kamu hyang kabeh, deyantatpati ya,


  1. yan amalintang ring tgal sahuten ing ula mandi, ya pereng alas damaken ing mong, manglangkahana mimang, haliwat iangwway agong cakepen ing wuhaya


  1. mumul, haliwat ing hawan gong kasopa wulanguna, hudan samberen ing glap, hana rig umahnya katibana bajragni tanpa warsa, liputen  gsengana


  1. de hyang agni wehen bhasmibhuta, tanpa nlihahari wuntat, tarung ring adgan, tamyal i kiwan, uwahi ring tnganan, utuh tunduhnya, sbit wtengnyata


  1. tas dadanya, watwakendalamnya, pagan dagingnya, inum rahnya, ther pepedaken wehi pranatika bwongaken ing akaca, tibaken ing maharorawa, astu.




       














1 komentar:

Anonim mengatakan...

What is the definition of a destructive force? I would be extremely helpful if any person can answer to that query. I'm caught with this dilemma for previous 7 days and I'm not capable to find houses reply for that concern. Any reaction will be very appreciated. Thank you really significantly and have a great working day. Apologies for my weak english language. Cheers !
_________________
[url=http://cheapbacklinksforyou.blogspot.com/2013/07/backlink-pyramid.html]backlink pyramid[/url]